RABKA-ZDRÓJ

Jak mówi legenda ludowa, miejscowość miała powstać w miejscu, gdzie swoje żale, w wyniku rzuconej klątwy, opłakiwała księżniczka Rabka - córka srogiego króla Starego Sącza. Jej ukochany o imieniu Luboń miał zostać zmieniony w kamienną górę, a ona z żalu miała się rozpłynąć we własnych łzach, z których powstała rzeka Raba.

Pierwsze wzmianki o Rabce napotykamy już u Długosza, który wspomina o istniejących tu warzelniach soli. Wieś Rabka powstała w 1364 r. jako własność klasztoru cystersów, przechodząc później w ręce różnych rodów szlacheckich. W roku 1815 rząd austriacki, wprowadziwszy monopol solny, zakazał eksploatacji słonych źródeł, z których korzystała miejscowa ludność. Źródła, na rozkaz władzy, zostały zasypane. Skład chemiczny solanek rabczańskich został ustalony dopiero w 1858 r. Stwierdzono wówczas, że słone wody z Rabki zawierają między innymi jod i brom o stężeniu podobnym do najsilniejszych złóż solanek jodowo-bromkowych w Europie. Już w roku 1861 oczyszczono zasypane źródła: Maria, Rafaela, Krakus, Kazimierz i Helena. Uroczyste otwarcie uzdrowiska w Rabce nastąpiło w 1864 r. Rozwój uzdrowiska dynamizuje połączenie kolejowe z Krakowem (1885). Pod koniec XIX w. frekwencja kuracjuszy osiągnęła ponad tysiąc osób rocznie. W pierwszych latach XX w. i okresie międzywojennym Rabka jako uzdrowisko dziecięce posiadała już sławę międzynarodową. W przeddzień wybuchu II wojny światowej ilość kuracjuszy przekracza 30 tys. osób. Po wojnie szybko wznawia swoją działalność, odradzając się jako uzdrowisko dziecięce. W 1953 r. Rabka otrzymuje prawa miejskie, rozwijają się ośrodki lecznicze, powstaje nowy Park Zdrojowy i muszla koncertowa, a w latach 70. nowy Zakład Przyrodoleczniczy.

Rabka, dziś nazywana "Miastem Dzieci Świata", posiada dużą infrastrukturę rozrywkową ukierunkowaną na najmłodszych. Jedną z największych atrakcji tego typu jest Rodzinny Park Rozrywki - Rabkoland (ul. Podhalańska). Są tam dwie unikalne placówki: Muzeum Orderu Uśmiechu oraz Muzeum Rekordów i Osobliwości (m.in. najmniejszy rower, największy but, itd.). Następnym obiektem dedykowanym dzieciom jest Teatr Lalek Rabcio (scena na ul. Orkana 6), działający od 1949 r. Rabka ma także pomnik Świętego Mikołaja, stojący przed zabytkowym budynkiem czynnej stacji kolejowej, nazwanej Domem Świętego Mikołaja.

Najcenniejszym zabytkiem Rabki-Zdroju jest modrzewiowy kościół św. Marii Magdaleny (1606 r.), nazywany drewnianym góralskim Wawelem. Na uwagę zasługuje niezwykle interesujące wnętrze świątyni (organy i balkon chórowy z 1778 r.). W dzwonnicy kościoła mieści się Muzeum im. Władysława Orkana. W salach i korytarzu są prezentowane zbiory ukazujące dawny świat górali zamieszkujących Beskidy (m.in. największa kolekcja świątków frasobliwych w Polsce). Pod chórem można zobaczyć wciśnięte między drewniane bale zęby wiernych. To pozostałość starego góralskiego zwyczaju.

Tekst i zdjęcia:

Mirek Osip-Pokrywka, autor nowego przewodnika po polskich uzdrowiskach, który ukaże się w 2008 r.