1816 – ROK BEZ LATA

Anomalie pogodowe występują co jakiś czas w wielu miejscach na świecie. W czasach historycznych zapiski dotyczące pogody mówią na przykład o szeregu następujących po sobie bardzo mroźnych zim, o mrozach w czasie lata, nieurodzaju z powodu zimna i klęskach głodu i zarazach.

Nie można z całkowitą pewnością wskazać przyczyny zimna panującego w 1816 roku w wielu rejonach półkuli północnej. Rok ten należy jednak do okresu tzw. małej epoki lodowej, i chociaż klimatolodzy raczej nie podają przy jej opisie precyzyjnych dat, to jednak dość powszechnie zalicza się do niej okres od mniej więcej połowy trzynastego wieku do połowy wieku dziewiętnastego.

Mała epoka lodowa trwała więc około 600 lat i miała – przynajmniej na północnej półkuli – klimat zdecydowanie bardziej zimny, niż w poprzedzającym ją okresie tzw. średniowiecznego optimum klimatycznego.

Burze śnieżne w czerwcu

Niespotykane klimatyczne aberracje roku 1816 miały największe nasilenie na terenach północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych (ówczesna Nowa Anglia), wybrzeżach Kanady, Nowej Funlandii i w północnej Europie. Na ogół temperatury późną wiosną i latem w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych są stosunkowo stabilne: średnio, zarówno dla dnia, jak i nocy, wynoszą ok. 20-25 st. C, i bardzo rzadko spadają poniżej 5. Śnieg podczas lata jest zjawiskiem niezwykle rzadkim, aczkolwiek majowe opady czasami się przytrafiają.

Jednakże w maju 1816 mróz zniszczył większość plonów, w czerwcu dwie wielkie burze śnieżne we wschodniej Kanadzie i w Nowej Anglii doprowadziły do wielu ofiar śmiertelnych. Na początku czerwca w mieście Quebec leżało prawie 30 cm śniegu, co dodatkowo doprowadziło do wymrożenia ziemi i zniszczenia tych upraw roślinnych, których plony zbiera się latem. Rezultatem klęski nieurodzaju były lokalne klęski głodu i masowe zgony z powodu chorób.

 

Jacek Feduszka