HOŁD RUSKI

Ponad 400 lat temu Rzeczypospolita, będąca wtedy mocarstwem, odniosła jeden z największych triumfów w historii nad państwem moskiewskim. Pokonanie wojsk moskiewskich 4 lipca 1610 r. w bitwie pod Kłuszynem przez wojska hetmana Stanisława Żółkiewskiego, zajęcie Moskwy (20-21 września 1610 r.) oraz wzięcie do niewoli zdetronizowanego cara Wasyla Szujskiego i najznakomitszych wielmożów rosyjskich z wojewodą moskiewskim Dymitrem, bratem cara na czele, stało się symbolem tego zwycięstwa.

Widomym znakiem triumfu było wprowadzenie 26 października 1611 r. w uroczystym orszaku do Warszawy jeńców moskiewskich wraz z rodzinami i prezentacja braci Szujskich: Wasyla IV cara, Dymitra i Iwana na Sejmie obradującym w stolicy. W obecności szlachty i senatu na Zamku Królewskim złożyli królowi Zygmuntowi III Wazie przysięgę wierności. Zdetronizowany car wraz z braćmi i bratową zamieszkał w Warszawie, skąd – po pożarze budynku, w którym zamieszkali – przeniesiono ich do podwarszawskiego zamku w Gostyninie. Wasyl Szujski zmarł tam 22 września 1612 r. W niespełna tydzień po jego śmierci zmarli także jego brat Dymitr z żoną Katarzyną (Jekateriną). Najbardziej prawdopodobnym powodem ich śmierci była choroba zakaźna, choć nagły zgon trzech członków rodziny Szujskich wzbudził, już u współczesnych, podejrzenia, że byli ofiarami otrucia.

Miejsce hołdu nie jest dzisiaj upamiętnione ani w Warszawie, ani w samym Zamku Królewskim. Obiekty związane z hołdem Szujskich były konsekwentnie usuwane i niszczone w następnych stuleciach w imię „rosyjskiej racji stanu”. Nie przetrwała do naszych czasów Kaplica Moskiewska, grobowiec-mauzoleum zmarłych carów Szujskich, znajdująca się pierwotnie w okolicach dzisiejszego Pałacu Staszica w Warszawie.

 

Jacek Feduszka