ŚWIĘTA ZACZYNAJĄ SIĘ W KUCHNI

Karp, śledzie, pierogi i wigilijne gołąbki, potem nieco drobiu a na deser makowce i serniki – tradycyjne polskie święta Bożego Narodzenia to prawdziwa uczta dla podniebienia. Każdy znajdzie coś dla siebie. Naszym Czytelnikom proponujemy garść przepisów na dania postne i nie tylko oraz kilka słodkości. Recepturami podzieliły się gospodynie i Koła Gospodyń Wiejskich z powiatu krasnostawskiego. Więcej ich sprawdzonych przepisów można znaleźć w folderze „Smaki Ziemi Krasnostawskiej” wydanym przez Lokalną Grupę Działania „Krasnystaw PLUS”. Kilka inspiracji pochodzi także z bloga uczniów i nauczycieli klas gastronomicznych ZSP nr 1 im. T. Kościuszki w Krasnymstawie. Za wszystkie receptury dziękujemy i zachęcamy do ich testowania. Smacznego!

Barszcz czysty

(kulinarnizsp1kras.blogspot.com)

Składniki: 1 kg buraków, 5 dag suszonych grzybów (borowików, podgrzybków), 1 marchewka, 1 pietruszka, ćwierć selera, pół pora, 1 cebula opalona nad ogniem, 3 ząbki czosnku, 1 szklanka czerwonego wytrawnego wina, liście laurowe, ziele angielskie, sól, pieprz, majeranek, cukier, sok z cytryny.

Wykonanie: grzyby starannie umyć, zalać 3 szklankami wody i pozostawić na 8 godzin. Buraki obrać, drobno pokroić lub zetrzeć na tarce. Marchewkę, pietruszkę i pora umyć i pokroić na części. Grzyby ugotować (około 45 minut) w tej samej wodzie, w której się moczyły. Buraki i włoszczyznę z przyprawami gotować na małym ogniu około 30-40 minut. Przecedzić, dodać wino, czosnek przeciśnięty przez praskę, wywar z grzybów i doprowadzić do wrzenia przez 2 minuty. Przyprawić sokiem z cytryny, cukrem, solą i pieprzem.

Smażony szczupak

(Koło Gospodyń Wiejskich Dobryniów nad Wieprzem)

Składniki: szczupak ok. 1,2 kg, sok z 1 cytryny lub plastry, łyżeczka soli, szczypta pieprzu (najlepiej świeżo zmielony), 4 średniej wielkości cebule, mąka do panierowania, olej do smażenia.

Wykonanie: rybę należy dokładnie oczyścić, obciąć ogon i łeb, wypatroszyć, umyć, osuszyć ręcznikiem papierowym. Następnie skropić sokiem z cytryny (lub obłożyć plastrami cytryny). Odstawić w chłodne miejsce na 12 godzin. Następnie pokroić w dzwonka, panierować solą i pieprzem czarnym mielonym do smaku. Maczać w mące i smażyć na bardzo rozgrzanym oleju. Składać do naczynia i przykryć wcześniej usmażoną cebulą.

Karp pieczony w ziołach

(Gminne Koło Aktywnych Kobiet z gm. Fajsławice)

Składniki: średniej wielkości karp, masło extra, liście lubczyku, natka pietruszki, koperek (świeże), sól, pieprz, zioła wg uznania.

Wykonanie: karpia oczyścić z łusek, wypłukać i ponacinać skórę. Następnie natrzeć solą i pieprzem, oprószyć przyprawami i ziołami. Środek karpia faszerować natką pietruszki i świeżymi liśćmi lubczyku. Brytfankę posmarować masłem i ułożyć w niej karpia. Rybę przykryć plasterkami plasterki masła i posypać świeżym koperkiem. Piec w średnio nagrzanym piekarniku (150-170 st. C) około 30 minut.

Pierożki drożdżowe z kapustą i grzybami

(KGW Widniówka)

Składniki na ciasto: 1 kg mąki, 10 dag drożdży, 25 dag masła, ok. 0,5 l mleka, 2 łyżeczki soli, odrobina cukru, 1 jajko, 5 żółtek. Farsz: 2-3 cebule, suszone grzyby, ok. 2 kg kapusty, olej, sól, pieprz.

Wykonanie: zrobić rozczyn – rozetrzeć drożdże z 0,5 szklanki ciepłego mleka, kilkoma łyżkami mąki, cukrem i solą. Odstawić na chwilę w ciepłe miejsce. Następnie dodać pozostałe składniki i wyrabiać ciasto. Na koniec dodać roztopione masło, wyrobić ciasto i odstawić. Namoczone wcześniej grzyby ugotować i drobno pokroić, przesmażyć z cebulką, dodać kapustę, chwilę dusić i doprawić do smaku. Na koniec wystudzić. Z ciasta zrobić porcje, nadziewać farszem, wierzch pierogów posmarować rozmąconym białkiem. Piec w zależności od wielkości pierogów (ok. 45 min.) w temperaturze 180 st. C.

Pierogi z grochem i makiem

(przepis Elżbiety Guz)

Składniki na ciasto: 1 kg mąki, 10 dag drożdży, 1 szklanka mleka, pół szklanki cukru, 5 jaj, sól. Farsz: 2 szklanki grochu, 2 szklanki maku, 2 łyżki cukru.

Wykonanie: wyrobić ciasto i pozostawić do wyrośnięcia. Groch i mak namoczyć na noc. Rano ugotować, przemielić przez maszynkę i wymieszać. Z ciasta wykonać pierożki nadziewając masą grochowo-makową. Ugotować.

 

 

Gołąbki Wigilijne

(przepis Zofii Madej)

Składniki: jedna średnia kapusta, 1 szklanka ryżu, 1 szklanka kaszy gryczanej, 2 cebule, 5 łyżek oleju, 4 kostki rosołowe, 3 jajka, 1 łyżka vegety, 2 kostki grzybowe, sól pieprz, przyprawa ,,Maggi”. Sos: 1,5 litra wody, mały słoik przecieru pomidorowego, 2 kostki rosołowe, ziele angielskie, listek laurowy, 2 łyżki mąki i 3 łyżki śmietany.

Wykonanie: kaszę i ryż gotować w 5 szklankach wody osolonej, do zgęstnienia, po czym okręcić w koc na około 30 min. Kapustę obgotować i odciągnąć liście. Na oleju podsmażyć opłukane wcześniej i starte na grubej tarce pieczarki oraz pokrojoną w kostkę cebulę. Do miski przełożyć kaszę z ryżem oraz pieczarki, wbić jajka, rozpuszczone kostki grzybowe i doprawić do smaku. W liściach kapusty rozbić tłuczkiem grube nerwy i nakładać na nie farsz. Ściśle zwijać i formować gołąbki. Piec najlepiej w szybkowarze z wkładką z siatki. Do tego wlać uprzednio około 1 litr wody z rozpuszczonymi 2 kostkami rosołowymi. Gołąbki układać warstwami, zamknąć i gotować 30 min. od ukazania się pary. Gołąbki podajemy z sosem pomidorowym. Wykonanie sosu: wodę gotować z wymienionymi składnikami, dodać mąkę, zagotować, odstawić z ognia i wlać śmietanę.

Ćwikiełki rejowskie

(przepis Anny Dobosz)

Składniki: buraki ćwikłowe, ocet winny lub sok z cytryny, kminek, chrzan.

Wykonanie: buraki ćwikłowe (nieobrane) upiec w blasze w piekarniku, wystudzić, obrać ze skórki i pokroić na cienkie plasterki. Pokrojone buraki zalać rozcieńczonym octem winnym, dodać sparzone wrzątkiem ziarna kminku oraz kilka łyżek świeżo startego chrzanu. Na koniec wymieszać. Ćwikłę układać ciasno w szklanym lub kamionkowym garnku, odstawić na dwa dni w chłodne miejsce.

Śledzie z brzoskwiniami

(kulinarnizsp1kras.blogspot.com)

Składniki: 0,5 kg płatów śledziowych, 1 cebula, 4 łyżki oleju rzepakowego, 1 puszka brzoskwiń, 1 płaska łyżeczki curry, 3 łyżki majonezu, 3 łyżki jogurtu naturalnego, pieprz biały, sól.

Wykonanie: cebulę pokroić w piórka i zeszklić na oleju, przestudzić. Śledzie wymoczyć w wodzie lub mleku przez około 1 godz. Następnie pokroić w paseczki. Z majonezu, jogurtu naturalnego, curry, pieprzu, soli sporządzić sos. Brzoskwinie pokroić w małe paseczki, dodać śledzie i cebulę, zalać sosem. Odstawić do lodówki.

Podudzia nadziewane orzechami

(KGW Dworzyska)

Składniki: 1 kg podudzi, 0,5 szklanki bułki tartej, 0,5 kg pieczarek, dwa jaja, 0,5 szklanki orzechów mielonych, masło, sól, pieprz.

Wykonanie: z podudzi usunąć kości oraz delikatnie oprószyć przyprawą typu „Kucharek”). Pieczarki zetrzeć na tarce i poddusić na maśle. Gdy farsz przestygnie dodać dwa jaja, 0,5 szklanki mielonych orzechów włoskich i 0,5 szklanki bułki tartej. Doprawić solą i pieprzem. Nadzieniem napełnić podudzia i opanierować. Podudzia ściśle ułożyć w naczyniu żaroodpornym (do góry szerszą częścią). Piec około 30 minut. Następnie wyjąć, posypać żółtym serem i zapiec jeszcze 20 min.

Pieczone golonki z indyka

(kulinarnizsp1kras.blogspot.com)

Składniki: 6 golonek z indyka, 5-6 łyżek oleju, 1 duża cebula, 3 łyżeczki musztardy, 3 ząbki czosnku, 2 łyżeczki papryki słodkiej, 2 łyżeczki majeranku, 2 listki laurowe, sól, pieprz.

Wykonanie: golonki umyć i osuszyć, ułożyć w naczyniu żaroodpornym. Cebulę obrać, umyć i pokroić w półplasterki. Czosnek pokroić w drobniutką kostkę i wsypać do miseczki. Następnie do miseczki dodać olej, rozkruszone listki laurowe i pozostałe przyprawy marynaty, całość dokładnie wymieszać. Marynatą natrzeć golonki, obłożyć cebulą i wstawić na około 3 godziny do lodówki. Po tym czasie piec około 120 minut w temperaturze 180 st. C (60 minut pod przykryciem i 60 minut bez przykrycia).

Świąteczna choinka z makiem

(Monika Błędkowska z Zespołu Kulinarnego z Gorzkowa)

Składniki na ciasto: 500 g mąki pszennej, 1 jajko, 50 g drożdży, 4 łyżki cukru, 3/4 szklanki mleka, 5 łyżek oleju. Na mak: 1/2 puszki gotowej masy makowej lub przygotowanej według własnego przepisu, 1 łyżka rodzynek, 1 łyżka kaszy manny, kandyzowana skórka pomarańczowa, cukier puder do posypania, 1 jajko do smarowania.

Wykonanie: Drożdże wymieszać z mlekiem, aż się rozpuszczą. Do dużej miski przełożyć wszystkie składniki i zagnieść elastyczne ciasto (gdyby było zbyt twarde – dolać mleka). Ciasto przykryć ściereczką i pozostawić na 30 minut do wyrośnięcia. Masę makową wymieszać z manną i bakaliami. Wyrośnięte ciasto drożdżowe wyłożyć na stolnicę, zagnieść, posypać je mąką i podzielić na dwie części. Każdą rozwałkować na kwadrat. Z kwadratów należy wyciąć kilka trójkątów jednakowej wielkości. Z kawałków ciasta uformować także trzonek choinki. Na blaszkę wysypaną mąką położyć pierwszy trójkąt, rozsmarować porcję masy makowej, a brzegi choinki posmarować rozmieszanym jajkiem. Następnie położyć drugie ciasto, dociskając brzegi. Następnie znowu rozsmarować masę i wyłożyć ostatnie ciasto. Na koniec położyć trzonek, a z trójkątnej choinki wycinać gałązki, pozostawiając na środku konar. Każdą gałązkę delikatnie zwinąć.

Choinkę posmarować rozmąconym jajkiem i piec w nagrzanym piekarniku (180 st. C), przez około 25-30 minut. Po ostudzeniu posypać cukrem pudrem.

 

Klasztorna Chata

 

(Zespół Kulinarny z Gorzkowa)

 

Składniki: herbatniki, śliwki lub wiśnie, masa budyniowa, galaretka pomarańczowa, polewa czekoladowa, masło. Ciasto kruche: 3 szklanki mąki, 12 dag margaryny, 0,5 szklanki cukru, 3⁄4 szklanki śmietany, 0,5 łyżeczki sody. Masa budyniowa: 1 budyń waniliowy lub śmietankowy, 25 dag masła, 400 ml mleka, 10 dag cukru.

 

Wykonanie: z wszystkich składników zagnieść ciasto i podzielić na 10 równych porcji. Każdą rozwałkować na cienkie placki. Na każdym położyć wiśnie lub śliwki i zwinąć w ruloniki jak naleśniki. Piec w nagrzanym piekarniku. Budyń ugotować według przepisu na opakowaniu, ale z podaną w przepisie ilością mleka i cukru. Zdjąć z ognia i wsypać galaretkę. Mieszać do rozpuszczenia galaretki i pozostawić do ostygnięcia. Miękkie masło utrzeć na puszystą masę dalej miksując. Następnie stopniowo dodawać zimny budyń.

Wykonanie chatki: z herbatników ułożyć kwadrat, posmarować masą budyniową i przykryć drugą warstwą herbatników. Posmarować masą i ułożyć kolejno: 4 ruloniki, masa, 3 ruloniki, masa, 2 ruloniki, masa i 1 rulonik. W ten sposób uformować piramidę i posmarować jej boki masą. Na bokach ułożyć herbatniki formując chatkę. Polać polewą ozdobić według gustu.

 

Sernik krówkowy

(kulinarnizsp1kras.blogspot.com)

 

Składniki na spód: 21 dag owsianych ciasteczek, 11 dag masła. Masa serowa: 1 kg twarogu mielonego, 25 dag masy krówkowej, 7 dag masła, 10 dag cukru pudru, budyń waniliowy, 4 jaja. Polewa: 25 dag masy krówkowej, 5 dag płatków migdałowych, 8 krówek.

 

Wykonanie: formę do pieczenia 22 cm wyłożyć papierem do pieczenia. Ciasteczka drobno pokruszyć. Masło roztopić i połączyć z rozdrobnionymi ciasteczkami, wymieszać. Powstałą masą wyłożyć spód tortownicy i dokładnie ją ugnieść. Włożyć tortownicę na 30 min do lodówki. Masło roztopić w garnuszku i wystudzić. Wszystkie składniki masy twarogowej umieścić w misce i miksować tylko do połączenia się składników. Masę przelać na spód z ciasteczek. Piec 70 min w temperaturze ok. 150 st. C, przez pół godziny. Studzić przy otwartych drzwiczkach. Wystudzony sernik posmarować masą krówkową. Krówki pokroić na mniejsze kawałki. Na patelni podprażyć płatki migdałów. Posypać nim sernik przed podaniem i udekorować kawałkami krówek.

 

Nalewka Fantazja

(przepis Barbary Sidor)

 

Składniki: 3 śmietany 0,5 l (30-proc.), 0,5 l spirytusu, 0,5 l wody, 2-3 łyżki cukru, cukier waniliowy, puszka masy kajmakowej lub krówkowej.

Wykonanie: śmietanę gotujemy z masą kajmakową, studzimy, dodajemy przypalony cukier. Po ostygnięciu dodajemy wodę i spirytus.

 

 

Opracowała Joanna Nowicka