NIESPEŁNIONA NADZIEJA WOLNOŚCI

Powstanie styczniowe to jedno z najważniejszych wydarzeń w walce Polaków o niepodległość w XIX w. Było najdłuższym i najkrwawszym powstaniem w naszej historii. Najczęściej spogląda się na nie z perspektywy klęski i późniejszych represji zaborcy rosyjskiego. Należy jednak zwrócić uwagę na ówczesne uwarunkowania oraz przyjrzeć się skali aktywności narodowej w owym czasie – szczególnie na obszarze naszego regionu, będącego jednym z najaktywniejszych w działaniach powstańczych 1863 i 1864 r.

Manifestacje 

Po śmierci cara Mikołaja I (1855 r.) i Iwana Paskiewicza (1856 r.), namiestnika Królestwa Polskiego, nastąpiło złagodzenie ucisku politycznego w Królestwie. W 1856 r. ogłoszono amnestię dla emigrantów i zesłańców na Syberię. Dwa lata później zniesiony został stan wojenny, zwinięto urzędy naczelników wojennych, a na ich miejsce ustanowiono komendantów miast gubernialnych. 

Osłabienie ucisku, wzrost ruchów narodowych w Europie, projekty reformatorskie nowego cara Aleksandra II, ożywiły nadzieje społeczeństwa polskiego na możliwość zmian politycznych i przywrócenia życia narodowego w Królestwie. 

Jacek Feduszka