Wydanie nr 44 z 2013 r. (2013-10-30)

Wyzwolenie Zamościa z rąk austriackich w 1918 roku

DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI

Od października 1915 roku Zamość i okolica pozostawały pod władzą austriacką. 4 października 1915 roku ustanowiono Cesarsko-Królewską Komendę Obwodową podległą Cesarsko-Królewskiemu Generalnemu Gubernatorstwu Wojskowemu w Lublinie, najwyższej władzy na terenach 27 południowych powiatów Królestwa Polskiego zajętych przez armię austro-węgierską.

Nowe władze okupacyjne żądały od mieszkańców miasta i powiatu przede wszystkim świadczeń natury gospodarczej, dostaw żywności, surowców rolnych, i kontrolowały całość życia gospodarczego regionu, m.in. wprowadzając system zakazów i ograniczeń. Wprowadzono obowiązkowe dostawy płodów rolnych dla władz i wojska, wprowadzono także kartkowy system zaopatrzenia dla ludności. Rezultatem tych działań były: drożyzna, głód, brak wielu artykułów oraz szerzące się choroby zakaźne.

W godzinę pilną

W tym czasie wśród prawie 13 000 mieszkańców Zamościa przeszło 4500 stanowili Polacy, w większości katolicy. Ponad 8500 osób to Żydzi, w większości wyznania mojżeszowego. W czasie wojny w Zamościu nie powstały żadne zakłady przemysłowe i wytwórcze, także nie wszystkie wcześniej istniejące mogły w pełni funkcjonować. Jedyną dużą inwestycją realizowaną przez austriackie władze okupacyjne była budowa linii kolejowej, biegnącej przez Zamość.

W Zamościu od przełomu 1916 i 1917 roku działała już konspiracyjna Polska Organizacja Wojskowa (POW), na czele z komendantem obwodu Zygmuntem Pomarańskim (1898-1941), księgarzem, kompozytorem, legionistą I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego (uprzednio od listopada 1916 roku komendanta obwodów POW w Radomiu i Iłży). W obrębie Zamościa okręgiem POW VIII A kierował bezpośrednio Kazimierz Kieszkowski, legionista I Brygady Legionów.

 

Jacek Feduszka

To jedynie część artykułu. Kompletny artykuł przeczytasz w obecnym wydaniu Tygodnika Zamojskiego. Zapraszamy do punktów sprzedaży, lub do zakupu e-wydania (tylko 2.5 zł).


Komentarze

nie historyk 2013-11-03  22:50

Do "historyka". Nie z Wasylowa z Gminy Ulhówek ,tylko z Wasylowa Małego z Gminy Telatyn.Jej nazwisko panieńkie -Kucharczuk.

historyk 2013-10-30  20:55

Nadzieje na zmiany nastąpiły w połowie roku 1915, gdy to wojska austiacko-węgierskie
wyparły Rosjan z Lubelszczyzny. Był to praktycznie krach epoki rozbiorowej.
Rosjanie ewakuowali znaczną część ludności prawosławnej w tym młodą dziewczynę z Wasylowa gm. Ulhówek, która została następnie żoną Nikity Chruszczowa przywódcy ZRRS i kreatora destalinizacji. Rok 1915 oznaczał więc polonizację Zamościa i Zamojszczyzny, odradzało się polskie szkolnicto, powstawały samorządy w miastach i wsiach, a więc w październiku i listopadzie 1918 r., gdy słabły rządy austriackie były już wykształcone nowe elity, które potrafiły przejąć władzę i tworzyć struktury niepodległego państwa.

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej
Rozumiem