POLECENIE KIEROWNIKA

Nawiązując stosunek pracy, pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Wynika z tego, iż istotną cechą stosunku pracy jest prawo pracodawcy (lub osób pełniących funkcje kierownicze w jego imieniu) do wydawania poleceń służbowych, które winne być realizowane przez pracownika.

Przepisy prawa pracy wprowadzają jednakże dość istotne ograniczenia tego prawa pracodawcy, co oznacza z kolei, że pracownik ma prawo (a czasem nawet obowiązek) odmówić wykonania polecenia, jeśli:

1. jest ono sprzeczne z prawem. Jest to istotne, gdy wykonując takie polecenie pracownik naraża się sam na odpowiedzialność, w tym również karną, czego przykładem może być toczący się ostatnio proces, w którym wraz z naczelnikiem poczty odpowiada również pracownica, która na jego polecenie fałszowała wykazy godzin nadliczbowych pracowników;

2. wykraczają poza zakres umowy. Przykładowo pracodawca nie może wydać polecenia inżynierowi, aby sprzątał halę, jeśli takiego obowiązku nie przewiduje umowa o pracę. Wprawdzie w takim przypadku pracodawcy dość często powołują się na art. 42 par. 4 kp, zgodnie z którym pracodawca może, ze względu na swoje uzasadnione potrzeby, skierować pracownika na okres nie przekraczający trzech miesięcy do wykonywania innej pracy niż praca określona w umowie, ale możliwość taka jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy praca ta odpowiada kwalifikacjom pracownika i nie powoduje obniżenia jego wynagrodzenia.

3. nie są w ogóle związane z pracą. Pracodawca (lub, bardziej ogólnie, przełożony) nie może więc polecić np. sekretarce, aby przypilnowała wieczorem jego dzieci albo dbała o czystość w jego mieszkaniu lub dokonywała dla niego zakupów.

Mecenas dr Romuald Romański/AKPA