SZMUL SPOD KRASNEGOSTAWU

Apelował do Światowego Kongresu Żydów, Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, do rządów Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, wreszcie – do Stolicy Apostolskiej. Świat milczał na wieść o masowych mordach Żydów w Polsce. Jako pierwszy informował o tej największej w historii świata zbrodni. 12 maja minęły 72 lata od jego tragicznej samobójczej śmierci. To był protestu przeciw milczeniu. Niemy krzyk.

 

Świat dziś też milczy na temat czynów tego heroicznego Żyda. Milczą w Izraelu i wszystkich zgromadzeniach żydowskich. Co prawda jest kilka książek o nim, próba monografii, od czasu do czasu pojawi się artykuł w prasie. Nie ma jednak żadnego stowarzyszenia, grupy działającej na rzecz upamiętnienia jego niestrudzonego, oszalałego wołania o pomoc dla Żydów w Polsce.

 

Borowica

Na świat przyszedł w 1895 roku w podkrasnostawskiej Borowicy ( Wikipedia jako miejsce urodzenia podaje też, niesłusznie, Warszawę). Dziadek Abram o nazwisku od miejsca zamieszkania – Borowicer, dzierżawił staw, młyn i pola od miejscowego ziemianina. Ich najmłodszy syn, Joske – młodzieniec z bujną rudą czupryną nie zapowiadał się jako odpowiedni spadkobierca. Spędzał czas na modlitwie i kontemplacji. Być może dlatego za żonę wybrał sobie piękną Helenę, córkę rabina i kantora bożnicy w Krasnymstawie. To tutaj odbył się ślub i siedmiodniowe wesele. Choć Helena dotychczas mieszkała w Krasnymstawie, zdecydowała się opuścić miasto i zamieszkać z mężem w Borowicy. Kilka lat po ślubie na świat przyszedł pierworodny Szmul, potem jeszcze troje z rodzeństwa.

 

Krasnystaw

Sielskie życie Zygielbojmów zakończyło się nagle, kiedy pewnej nocy wybuchł we wsi pożar. Spłonęła część Borowicy, w tym zabudowania i młyn żydowskiego dzierżawcy, a więc cały dorobek rodziny. Wtedy Zygielbojmowie przenieśli się do Krasnegostawu. Tutaj, oprócz teściów, znajdowała się spora gmina żydowska. Była bożnica, biblioteka hebrajska, był Pinkas Oksenberg – miejscowy poeta, częsty bywalec u Zygielbajmów.

Agnieszka Szykuła-Żygawska